Dünyada ve Türkiye'de 2011 Yılı Özeti

Dünya’da 2011

Ocak…
2011 yılının birinci ayının genel görünümü bütün bir yılın nasıl olacağının işaretlerini de içeriyordu. Ocak ayında Estonya’nın Tallinn ve Finlandiya’nın Turku kentleri bir yıllığına “Avrupa Kültür Başkenti” oldu. Macaristan’ın AB Dönem Başkanlığını devraldığı ve Estonya’nın da Avro’ya geçtiği bu ayın hemen başında Mısır’ın İskenderiye şehrinde bir kiliseye düzenlenen intihar saldırısında 21 kişi hayatını kaybetti, 80 kişi yaralandı. Bütün dünya bu kanlı saldırının şokunu yaşarken, birkaç gün sonra yaşanan “parçalı güneş tutulması” küresel sistemde politika ve ekonomi de yaşanacak ve on iki ayı içerecek sürecin de emaresini gösteriyordu.
Ocak ayında ayrıca Güney Sudan’da bağımsızlık referandumu yapıldı. İran’ın kuzey batısında meydana gelen bir uçak kazasında 77 kişi hayatını kaybetti. Tunus Devlet Başkanı Bin Ali büyük tepkiler sonucu 23 yıllık iktidarının ardından istifa etmek zorunda kaldı. Suudi Arabistan’a kaçan Zeynel Abidin Bin Ali 2011’de koltuğunu terk etmek zorunda kalan ilk devlet adamıydı, ama sonuncusu değildi. Moskova’da Domodedowo Uluslar arası Havaalanı’nda terörist saldırıda 37 kişi hayatını kaybetti, yaralı sayısı 180 olarak bildirildi.

Şubat…
Mısır Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek, görevinden istifa ederek yetkilerini orduya devrettiğini açıkladı. Arap Baharı’nın hızla geliştiği bu dönemde protesto gösterilerinin simgesi haline gelen Kahire’deki Tahrir Meydanı Mübarek yönetimini yıktı. Yönetim orduya geçti. Ancak Tahrir Meydanı yılın kalan aylarında da tatmin olmadı. Mübarek mahkemeye çıkarılsa da, ordu yönetimi “seçimlere kadar” üstlense de, Mısır halkı bütün bir yıl boyunca devrimin tamamlanması için eylemini sürdürdü. Bu arada Arap Baharı’nın enerji piyasalarında da somut etkisi görülmeye başlandı. Uluslararası toplumun Libya üzerindeki baskısı giderek arttı ve bu durum dünya enerji piyasalarında fiyatların dalgalanmasına neden oldu. Şubat ayının sonlarından Mart ayının ortalarına kadar petrol fiyatları %20 yükseldi.

Mart…
Japonya’da büyüklüğü 9,1 olarak ölçülen Tohoku depremi yaşandı. Depremin etkisiyle 10 metreyi aşan yükseklikte tsunami dalgaları meydana gelirken Onagawa, Tokai, Fukushima I ve II Nükleer Santrali önemli ölçüde etkilendi. 15,822 kişi hayatını kaybetti ve 3,926 kişi kayboldu.
Libya’da Kaddafi güçlerine karşı bombardıman başlatıldı. Kaddafi rejiminin sivil halka karşı baskıcı politikalar izlemesi ve egemenlik hakkını kendi halkına karşı istismar etmesi sonucu BM Güvenlik Konseyi ve NATO tepki verme kararı aldı. Ancak sınırlanan amaçla yürütülen harekat beklenenden çok daha uzun sürecekti. BM Güvenlik Konseyi Libya için uçuşa kapalı bölge ilan ederek başlattığı süreçte daha sonra pek çok sorun yaşayacaktı.
Arap Baharı bir başka biçimde kendisini Bahreyn’de de gösterdi. Bahreyn Kralı Hamid bin İsa El Halife olağanüstü hal ilan etti ve Körfez İşbirliği Konseyi üyesi ülkelerden askeri birlik istedi. Bu hamle sayesinde Bahreyn’de Şii muhalefet baskı altına alındı. Fakat Arap ülkelerinin toplumsal muhalefetin bir kısmına “koş” ve bir kısmına da “dur” denildiği bu süreç daha uzun süre devam edecekti.

Nisan…
Arap Baharı Orta Doğu’yu ve borç krizi Avrupa’yı her geçen gün daha fazla sıkıntıya sokarken, Afrika’da da tansiyon yükseldi. Zaten Çin, ABD ve AB arasında dengede kalmakta zorlanan Afrika ülkeleri, yer altı ve yer üstü zenginlikleri üzerinde yürütülen rekabette büyük sorunlara gebeydi. Fildişi Devlet Başkanı Laurent Gbagbo başkent Abidjan’daki evinde tutuklandı. Seçilen Başkan Alassane Ouattara, Fransa’nın Quattara’ya desteği, 2010’da başlayan 2011’e uzanan bir iç savaş ve bu bölgede olağan görülen insanlık dramı bu ülkede yaşananların satır başlarıydı.

Mayıs…
Usame bin Ladin, Pakistan’ın Abbottabad şehrinde ABD Silahlı Kuvvetleri’nin açtığı ateş sonucu öldürüldü. Bu gelişme pek çok açıdan önemliydi. Her şeyden önce ABD açısından intikam ve “ödeşme” anlamına geldi. Bundan başka Pakistan’da kamuoyunun bir kısmındaki ABD karşıtlığına yeni bir ivme kazandırdı. Bunun devamında da Pakistan’da yönetim El Kaide’nin öncelikli hedefi halini aldı.
Bosna Savaşı’nın savaş suçlusu ve Srebrenica’da sivil Boşnak halkın katlinin sorumlusu Ratko Mladiç “nihayet” Sırbistan’da yakalandı. Mayıs ayında ayrıca G8 ülkeleri büyüyen krize çare aramak için Fransa’da Deauville’de bir araya geldi.

Haziran…
Yemen Devlet Başkanı Ali Abdullah Salih saraya düzenlenen bir saldırıda yaralandı ve tedavi için ülkesini terk ederek Suudi Arabistan’a gitmek zorunda kaldı. Ali Abdullah Salih yetkilerini yardımcısı Abdülrab Mansur el-Hadi’ye devretti. Yemenliler bu değişimi sevinçle karşılasalar da, beklentileri tam anlamıyla gerçekleşmediği için eylemlerini sürdürdüler.
Bu arada Suriye’de de tansiyon çok yükseldi. Binlerce Suriyeli Esad’ın baskıcı rejiminden kaçarak Türkiye’ye sığındı. Esad’ın uluslararası toplumun tavsiyelerini göz ardı etmesi gerilimin hızla artmasına neden oldu. Esad gerek Türkiye’nin gerekse Arap Birliği’nin tekliflerini ve uyarılarını önemsemedi. Ülke hızla iç savaş şartlarına doğru ilerledi. Rejim halka karşı ağır silah kullanmaya başladı.

Temmuz…
Bütün bir yılın en kanlı olaylarından birisi de Norveç’te yaşandı. Norveç’in başkenti Oslo’da başbakanlık binasının bulunduğu bölgeye bombalı saldırı yapıldı. 7 kişi öldü, 15 kişi yaralandı. Hemen sonra Oslo yakınlarında bir adada bulunan gençlik kampını basan Anders Behring Breivik isimli kişi adada bulunan 85 kişiyi katletti. 6 kişi ise kayboldu. Saldırının hemen ardında Avrupa basını olayın “muhtemel bir aşırı İslamcı terör eylemi” olabileceğini savunsa da, gerçek çok kısa bir süre içerisinde ortaya çıktı. Bu olay belki de Avrupa’da sağ siyasetin kendisini acilen sorgulaması ve rehabilite etmesi gerektiğinin en somut kanıtıydı.
Polonya’nın AB’nin dümenine geçtiği bu ayda Güney Sudan Ocak ayındaki referandum sonuçlarına dayanarak Sudan’dan bağımsızlığını ilan etti. Bosna Savaşı’ndaki bir diğer savaş suçlusu Goran Hadziç de yine “nihayet” ve yine “Sırbistan’da” yakalanarak uluslararası mahkemeye teslim edildi. BM Güney Somali’de son otuz yılın en ağır açlık krizinin başladığını duyurdu.
Temmuz ayında defalarca Suriye’nin muhalefeti destekleyen kentlere tanklarla saldırdığı haberleri duyuldu. Sadece Hama’da en az 150 kişi bu şekilde hayatını kaybederken, Suriye’de sokak çatışmaları ve can kayıpları bütün bir yıl boyunca “artarak” devam edecekti.

Ağustos…
Muammer Kaddafi devrildi. Trablus devrimcilerin eline geçti. Böylece Libya’da iç savaşı kazanan taraf Ulusal Geçici Konsey oldu. Libya Arap Halk Sosyalist Büyük Cemahiriyesi teslim oldu.

Eylül…
Eylül ve Ekim ayları boyunca -bütün yıl aralıksız devam eden- doğal afetler ve kazalar artarak sürdü. Zanzibar’da feribot kazasında tahminen 240 kişi öldü. Kenya’da petrol boru hattında yaşanan patlama en az 100 Kenyalının canını aldı. Pakistan’da sel felaketinde en az 434 kişi öldü.
ABD’de uzun süredir krizden duyulan memnuniyetsizlik harekete geçti. İlk olarak Zucotti Park’ta çadır kurarak ve “her şeyin sorumlusu” olarak görülen finansal sistemi simgeleyen Wall Street’e karşı örgütlenen “Wall Street’i İşgal Et” (Occupy Wall Street-OWS) hareketi küresel ölçekte ilgi ve sempati görmeye başladı.
OWS Eylül ve Ekim aylarında dünyada 1.400’e yakın yerleşimde farklı isimlerle, ama aynı nedenlerle örgütlendi. OWS ABD’de en çok ABD’de Baltimore, Birmingham, Boston, Chicago, Denver, Lexington, Los Angeles, Miami, Minneapolis, New Orleans, New York City, Omaha, Portland, Sacramento, San Francisco, Seattle ve Washington, D.C.gibi kentlerde etkili oldu.

Ekim…
Ekim ayının en önemli haberi Libya’nın devrik devlet başkanı Kaddafi’nin Sirte’de öldürülmesi oldu. Ekim ayında ayrıca İsviçre’de ve İrlanda’da seçimler yapıldı. Birleşmiş Milletler dünya nüfusunun “7 milyar” sınırını aştığını da bu ay açıkladı.
Somali’nin başkenti Mogadişu’daki bombalı eylemde 100 kişi öldürüldü. Taylanda’da büyüyen sel felaketi bütün ülkeyi teslim aldı. Tayland’da 77 kentten 58’inde hayat durdu. En az 283 kişi yaşamını yitirdi. Kamboçya’da da en az 207 kişi sel felaketinde hayatından oldu.
Ekim ayında İsrail ve Hamas arasında önemli bir esir değişimi de yaşandı. İsrail Hamas’ın elinde bulunan Gilad Şalit’e karşılık 1,027 Filistinli ve İsrailli Arap tutuklunun serbest bırakılması konusunda uzlaştı.
İspanya’da faaliyet gösteren ayrılıkçı ETA örgütü 43 yıllık terör döneminin ardından silah bıraktı. Bu sürede 800 kişinin ölümünden sorumlu olan kanlı örgüt koşulsuz silah bıraktı. Türkiye’de 7,2 şiddetinde deprem oldu. Van’da 582 kişi hayatını kaybetti ve 2.200 bina yıkıldı. Bu arada bütün yıl boyunca mali krizi en ağır biçimde yaşayan Yunanistan’ın “yolun sonuna” gelmesi üzerine Avrupa Birliği Yunanistan’ın borçlarının önemli bir kısmını silmeye ve Atina’ya mali açıdan desteğini artırmaya karar verdi.

Kasım…
Kasım ayında İspanya ve Fas’ta da seçimler yapıldı. Borç krizi İspanya’da ve Arap Baharı Fas’ta seçimleri en çok etkileyen faktörler oldu. Kasım ayında İtalya’da Berlusconi ve Yunanistan’da Papandreu Avrupa Birliği’nin baskısıyla görevlerini bıraktılar. İtalya’da Monti ve Yunanistan’da Papadimos direksiyona oturdu. Her iki lider de ilk olarak Birliğin ve IMF’nin reform ve tasarruf konusundaki sert taleplerini yerine getirmeye başladılar.

Aralık…
Aralık ayında Rusya’da Devlet Duması seçimleri yapıldı. Seçimler beklendiği gibi Medvedev-Putin ikilisinin tercihlerinin halk desteğine sahip olduğunu teyit etse de, seçimlerden sonra başta Moskova olmak üzere, büyük kentlerde görülen protesto eylemleri kaygı verici olmaya başladı. Diğer taraftan Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde yapılan seçimlerin ardından ülke yeniden büyük gerilimlere sahne oldu. Ülkede iç savaş ve katliam korkusu en üst düzeye çıktı.
Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu, İran’ın, nükleer silah geliştirmek için gizli deneyler yaptığından şüphelenildiğini bildirdi. Bunun devamında ABD ve İngiltere bir dizi yeni yaptırım kararı aldı. Tahran’da ise İngiliz Büyükelçiliği’ne saldırıldı.

Türkiye’de 2011

OCAK AYININ ÖNEMLİ OLAYLARI:

Tutukluluk süresini belirleyen CMK'nın 102. maddesinin yürürlüğe girmesiyle aralarında terör örgütü Hizbullah üyelerinin de bulunduğu birçok sanık tahliye edildi . Tahliyelerin ardından yargının iş yükü nedeniyle davaların kısa zamanda bitirilememesi eleştiri konusu oldu .Yargıtay 9. Ceza Dairesi, tahliye edilen ancak adli kontrol tedbirlerine uymayan tüm sanıkların saklanacakları ve kaçacakları şüphesi duyulduğundan tutuklanmalarına karar verdi-''Kıvırcık Ali'' olarak tanınan sanatçı Ali Özütemiz, trafik kazasında hayatını kaybetti

ŞUBAT AYININ ÖNEMLİ OLAYLARI:

Eski Başbakanlardan Necmettin Erbakan, uzun süredir tedavi gördüğü hastanede kalp yetmezliği nedeniyle yaşamını yitirdi-Balyoz Planı davasına bakan İstanbul 10. Ağır Ceza Mahkemesi heyeti, aralarında Özden Örnek, Halil İbrahim Fırtına ve Engin Alan'ın da bulunduğu 133 sanığın tutuklanmasına karar verdiAnkara'nın Organize Sanayi Bölgesi Ostim'deki iki ayrı iş yerinde meydana gelen patlamalarda 17 kişi öldüTutukluluk sürelerini belirleyen Ceza Muhakemesi Kanunu'nun (CMK) 102. maddesinin yürürlüğe girmesiyle aralarında terör örgütü Hizbullah üyelerinin de bulunduğu birçok sanığın tahliye edilmesi sonrasında gündeme gelen yargının iş yükünün azaltılması nedeniyle Yargıtay ve Danıştayın üye ve daire sayıları artırıldı.

MART AYININ ÖNEMLİ OLAYLARI:

Ülke gündemini aylarca ''şifre'' iddialarıyla meşgul edecek ve protestolara yol açacak YGS yapıldıBaşbakan Erdoğan, Mersin Akkuyu'da yapılacak nükleer santralın ''dünyaya örnek bir yatırım olacağını'' söylediErgenekon soruşturması kapsamında gözaltına alınarak mahkemeye sevk edilen gazeteciler Nedim Şener ve Ahmet Şık tutuklandı
Cumhurbaşkanı Gül, isyancıların ayaklandığı Mısır'a ziyarette bulundu

NİSAN AYININ ÖNEMLİ OLAYLARI:

YGS'deki şifre iddiaları gündeme geldi, SYM, iddiaların doğru olmadığını açıklarken, Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı konuyla ilgili inceleme başlattıGenelkurmay Başkanlığının ''yürütülen bazı soruşturmalar kapsamında Türk Silahlı Kuvvetlerinin görevli ve emekli 163 personelinin tutukluluk halinin devamını anlamakta güçlük çekildiği'' yönündeki açıklama da Nisan ayının diğer öne çıkan gelişmesi olduYSK, aralarında Hatip Dicle, Leyla Zana, Sebahat Tuncel ve Gültan Kışanak'ın da bulunduğu 12 bağımsız milletvekilinin adaylıklarını ''milletvekili seçilme yeterliliğini etkileyecek eski mahkumiyetleri bulunduğu'' gerekçesiyle iptal etti. urul, daha sonra eksik belgelerini tamamlayan adayların ''milletvekili adayı olmaya engel durumlarının bulunmadığına'' karar verdi

MAYIS AYININ ÖNEMLİ OLAYLARI:

Başbakan Erdoğan'ın Kastamonu mitinginden Ankara'ya dönen seçim otobüsüne eskortluk eden trafik ekibine Ilgaz Dağı'nda ateş açıldı. Saldırnın ardından eskort aracına el bombası atıldı ve araç yandı, aracın içinde kalan 1 polis şehit oldu, 1 polis yaralandıGenel seçime bir aydan az bir süre kala MHP'li bazı yöneticilere ait bazı görüntüler internet sitelerinde yayınlandı.

HAZİRAN AYININ ÖNEMLİ OLAYLARI:

AK Parti, kuruluşundan bu yana katıldığı üçüncü genel seçimden de birinci parti çıktıYSK'nın kesin sonuçlarına göre, AK Parti yüzde 49.80, CHP yüzde 25.98, MHP yüzde 13.02, bağımsızlar ise yüzde 6.59 oy aldıYSK, Diyarbakır'dan bağımsız milletvekili seçilen Hatip Dicle'nin milletvekilliğini oy birliğiyle düşürdüİkinci Ergenekon davası kapsamında tutuklu yargılanırken CHP'den milletvekili seçilen Prof. Dr. Haberal ve gazeteci-yazar Balbay ile Balyoz Planı davası kapsamında tutuklu yargılanırken MHP'den milletvekili seçilen emekli Korgeneral Alan'ın tahliye istemleri reddedildi
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığınca 12 Eylül darbesiyle ilgili soruşturma kapsamında dönemin Genelkurmay Başkanı, eski Cumhurbaşkanı Kenan Evren'in ifadesi alındı

TEMMUZ AYININ ÖNEMLİ OLAYLARI:

Yüksek Askeri Şura'nın (YAŞ) 1 Ağustos'taki toplantısı öncesi Genelkurmay Başkanı Orgeneral Koşaner ve kuvvet komutanları emekliliklerini istediJandarma Genel Komutanı Orgeneral Necdet Özel, Kara Kuvvetleri Komutanlığına atandı ve Başbakanlık onayıyla Genelkurmay Başkan Vekili olarak görevlendirildi
Futbolda “ Şike Rüzgarları “ esti. Başta Fenerbahçe Spor Kulübü başkanı Aziz Yıldırım olmak üzere birçok kişi tutuklandı . Olay ülkede yılın ikinci yarısına damga vurdu.
Diyarbakır'ın Silvan ilçesi kırsal kesiminde güvenlik güçleriyle teröristler arasında çıkan çatışmada, 13 asker şehit oldu, 7 asker yaralandı

AĞUSTOS AYININ ÖNEMLİ OLAYLARI:

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, 30 Ağustos Zafer Bayramı ve Türk Silahlı Kuvvetleri Günü dolayısıyla Genelkurmay Karargahı'nda düzenlenen törende ilk kez ''Başkomutan'' sıfatıyla kutlamaları kabul ettiHakkari'de terör örgütünce düzenlenen saldırı sonucu, 8 asker ve 1 geçici köy korucusu şehit oldu, 15 askeri personel yaralandıIrak'ın kuzeyindeki Kandil'de bulunan terör örgütüne ait hedeflere hava harekatı düzenlendi Türkiye'de tasarlanıp üretilen ilk yer gözlem uydusu RASAT uzaya gönderildi
Tarihi Sümela Manastırı'nda ayin yapıldı

EYLÜL AYININ ÖNEMLİ OLAYLARI:

Başbakan Erdoğan Mısır, Tunus ve Libya'yı kapsayan ''Arap Baharı'' turuna çıktı, BM Genel Kurulu'na hitap ettiCumhurbaşkanı Gül, BM Soruşturma Komisyonu'nun İsrail'in Mavi Marmara gemisi saldırısına ilişkin hazırladığı Palmer Raporu hakkında, ''Bizim için yok hükmündedir'' dediTürkiye ile KKTC arasında Kıta Sahanlığı Sınırlandırma Anlaşması imzalandı''Yorgun Herakles'' heykeli, Perge Antik Kenti'nden kaçırıldıktan 31 yıl sonra ABD'den getirildi

EKİM AYININ ÖNEMLİ OLAYLARI:

Van'da meydana gelen, yüzlerce kişinin hayatını kaybettiği 7,2 büyüklüğündeki deprem ülkeyi yasa boğduDepremde 604 kişi hayatını kaybetti 222 vatandaş enkazdan sağ kurtulduDepremden iki gün sonra enkaz altından kurtarılan 14 günlük Azra bebek, Türk halkının umudu olduÇankaya Köşkü'ndeki 29 Ekim resepsiyonu, deprem nedeniyle iptal edildi . ( Ancak Hükmet mensuplarının aynı dönemde çeşitli düğün ve eğlencelere katıldıkları görüldü . Cuhuriyet Bayramı kutlamasına engel olarak bu durum yorumlanmıştır.)Hakkari'nin Çukurca ilçesindeki terörist saldırıda 24 asker şehit oldu, 18 asker yaralandı

KASIM AYININ ÖNEMLİ OLAYLARI:

Van'da meydana gelen 5,6 büyüklüğündeki ikinci deprem ülkeyi bir kez daha yasa boğdu . 39 kişinin hayatını kaybettiği depremde Bayram Oteli'nin enkazı altında kalan DHA muhabirleri Sebahattin Yılmaz ve Cem Emir de yaşamını yitirdi . Bayram Otel'in enkazından, Japon yardım ekibinden Miyuki Konnai sağ kurtulurken, ağır yaralı çıkarılan Atsushi Miyazaki kaldırıldığı hastanede yaşamını yitirdiOdatv'de yapılan aramalara ilişkin davanın sanığı eski MİT mensubu Kaşif Kozinoğlu cezaevinde öldüSultanahmet'te pompalı tüfekle çevreye ateş açarak bir asker ile özel güvenlik görevlisini yaralayan Libya uyruklu kişi vurularak etkisiz hale getirildi
''Kartepe'' adlı deniz otobüsünü kaçıran terörist, düzenlenen operasyonla etkisiz hale getirildi

ARALIK AYININ ÖNEMLİ OLAYLARI:

İstanbul Cumhuriyet Başsavcıvekilliğince yürütülen, futbolda şike iddialarına yönelik soruşturmaya ilişkin iddianamede TFF Başkan Vekili Gümüşdağ şüpheli olarak yer aldıİddianamede tutuklu şüpheliler Aziz Yıldırım ve Olgun Peker'in ise ''örgüt liderliği ve şike'' suçlarından yargılanmaları talep edildiKamuoyunda ''şike yasası'' olarak bilinen ve şike cezalarında indirim öngören kanun, Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdiYÖK, üniversiteye giriş sınavındaki katsayıyı kaldırdı

Bilgiler : Basından derlenmiştir .